Gan là một cơ quan giữ vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình trao đổi chất và các quá trình sinh lý của cơ thể. Gan hoạt động như bộ lọc – đảm nhiệm chức năng lọc máu, bài tiết chất độc. Do đó gan cũng dễ bị tổn thương bởi các chất độc hại như ethanol (cồn), thuốc, độc tố… do lối sống không lành mạnh, béo phì, uống quá nhiều rượu. Hiện nay các bệnh về gan là nguyên nhân chính gây ra bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới. Báo cáo gần đây nhất được công bố bởi Viện Quốc gia về Lạm dụng Rượu và Nghiện rượu cho thấy xơ gan là nguyên nhân gây tử vong thứ 12 ở Hoa Kỳ.
Nhiều loại thảo dược đã được chứng minh có tác dụng cải thiện các tổn thương ở gan. Trong đó, Kế sữa (tên khoa học là Silybum marianum) là một trong những thảo dược hàng đầu giúp bồi bổ, giải độc gan được biết đến hiện nay. Thành phần hoạt tính chính trong cây Kế sữa là một hợp chất tự nhiên có tên gọi Silymarin. Silymarin được sử dụng nhiều nhất để điều trị các bệnh về gan trên thế giới, đã được ghi nhận là có các đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống xơ hóa, điều hòa miễn dịch, chống tăng sinh và kháng virus.
Trong các nghiên cứu, Silymarin đã được chứng minh có khả năng bảo vệ gan và chống oxy hóa nhờ tác dụng kiểm soát các gốc tự do sinh ra từ quá trình chuyển hóa các chất độc hại như ethanol, acetaminophen và carbon tetrachloride – các gốc tự do này làm hỏng màng tế bào và gây ra quá trình peroxy hóa lipid. Theo một nghiên cứu trên tế bào Kupffer ở chuột, Silymarin có tác dụng bảo vệ tế bào gan là nhờ ức chế chu trình cyclooxygenase, các leukotriene và quá trình sản xuất gốc tự do, từ đó có tác dụng giảm viêm.
Sandoval và cộng sự đã nghiên cứu tác dụng bảo vệ tế bào gan chuột của Silymarin và các chất chống oxy hóa khác dựa trên yếu tố tỷ lệ % trọng lượng gan/trọng lượng cơ thể (đánh giá tình trạng gan to – một dấu hiệu của các bệnh lý tại gan). Trong thời gian nghiên cứu, tình trạng gan to ở nhóm nghiện rượu luôn cao hơn so với các nhóm khác và đã giảm ở nhóm sử dụng Silymarin so với các nhóm sử dụng các chất chống oxy hóa. So sánh kết quả giữa 2 nhóm – một nhóm sử dụng Silymarin và một nhóm sử dụng đồng thời rượu và Silymarin – cho thấy không có sự khác biệt đáng kể được giữa 2 nhóm. Từ đó chứng tỏ tác dụng bảo vệ gan của Silymarin khỏi tác động gây hại của rượu.
Silymarin giúp tăng cường glutathione nội bào, góp phần chống oxy hóa cho gan. Silymarin duy trì tính toàn vẹn của màng tế bào gan và tạo thành một phức hợp cản trở sự xâm nhập của chất độc vào bên trong tế bào. Ngoài ra, Silymarin kích thích chuyển hóa tế bào gan, giúp tăng tổng hợp protein nhờ kích hoạt quá trình tổng hợp RNA của ribosome.
Nghiên cứu được thực hiện với chuột lang (Cavia porcellus) cho thấy sự giảm đáng kể các dấu hiệu tổn thương như ALT, AST và γ-glutamyl trong chứng xơ gan gây ra do sử dụng Ethanol sau khi điều trị bằng Silymarin.
Một nghiên cứu khác trên 72 bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) đã cho thấy có sự giảm đáng kể mức men gan ALT, AST, và mức γ-glutamyl (γ-GT) sau 6 tháng sử dụng chiết xuất Silymarin.
AST và ALT là các chỉ số men gan được dùng thể theo dõi chức năng gan. Các chỉ số này tăng cao phản ánh tình trạng tổn thương gan. Ở bệnh nhân NAFLD, γ-GT cao do béo phì, tăng insulin máu, viêm và thay đổi tính thấm màng của tế bào gan. Mức γ-GT giảm do sự ức chế chất độc xâm nhập vào tế bào qua trung gian silymarin.
Nhiều bằng chứng cho thấy silymarin có tác dụng đáng kể giúp cải thiện các bệnh lý gan. Silymarin được chứng minh không có tác dụng phụ ở liều cao. Vì vậy nó sử dụng rộng rãi ở nhiều nơi trên thế giới như một sản phẩm bổ sung nguồn gốc tự nhiên giúp cải thiện tình trạng bệnh lý về gan.
Nguồn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3959115/